Rekabet Kurulu, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettiği gerekçesiyle sahibinden.com 40,1 milyon lira idari para cezası uyguladı. Emlakçılar ve galericiler şimdi bunun acısını çıkaracak endişesi yaşamaya başladı.
40.1 MİLYON CEZA KESTİ
Rekabet Kurulu, emlak ve vasıta satış/kiralama platform hizmetleri pazarındaki uygulamalarıyla Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettiği gerekçesiyle sahibinden.com 40,1 milyon lira idari para cezası uyguladı.
ACISINI ÇIKARTIR
Sahibinden.com ilan sitesine kesilen 40 milyonluk para cezası sonrasında emlakçılar ve galericiler bunun acısını kurumsal üyelerine yapılacak zamla çıkaracak endişesi yaşamaya başladı.
“İKİ ÜÇ KATI OLUR”
Özellikle emlakçı kurumsal üyelerin aylık fiyatlara iki üç katı zam gelmesi bekliyor. Bir yıl önce 50 ilan için ödenen aylık 3.200 TL’nin bir yıl sonunda 9.000 TL’ye çıkması beklenmekte.
REKABET KURUMUNUN AÇIKLAMASI
Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ Hakkında Yürütülen Soruşturmaya İlişkin Nihai Kararın 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 49. Maddesi Uyarınca Açıklanması
30.09.2021 tarihli ve 21-46/655-M sayılı Kurul kararı uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen Rapor’a ve Ek Görüş’e, toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma toplantısında yapılan açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre,
SAHİBİNDEN’in kurumsal üyelerin emlak satış/kiralama faaliyetlerine ve kurumsal üyelerin vasıta satış faaliyetlerine yönelik çevrim içi platform hizmetleri pazarlarında hâkim durumda olduğuna,
SAHİBİNDEN’in kurumsal üyelerinin veri taşımalarını engellemek suretiyle birden fazla platform kullanmalarını zorlaştırdığına, bu yolla ve sözleşmelerinde getirdiği rekabet etmeme yükümlülüğü yoluyla fiili/sözleşmesel münhasırlık uyguladığına, rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığına, dolayısıyla hâkim durumunu kötüye kullanarak 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiğine,
Bu nedenle, 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik”in 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrası hükümleri uyarınca 2021 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi geliri üzerinden takdiren,
Sahibinden Bilgi Teknolojileri ve Pazarlama AŞ’ye 40.150.533,15-TL; idari para cezası verilmesine,
İhlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için SAHİBİNDEN’e i. Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 3 (üç) aylık süre içerisinde yerine getirmek ve Kuruma tevsik etmek üzere; SAHİBİNDEN ile kurumsal üyeler arasında imzalanan sözleşmenin ihlal konusu hükümleri içermeyecek şekilde yeniden düzenlenmesi, ii. Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 (iki) aylık süre içerisinde yerine getirmek ve kendisine tanınan sürenin en geç bir ay öncesinde hazırladığı uyum tedbirlerini Kuruma sunmak üzere, kurumsal üyelerin SAHİBİNDEN platformuna girdikleri emlak ve vasıta ilan verilerini rakip platformlara etkin şekilde taşıyabilmelerini ve bu ilanların içerdiği verileri güncel tutabilmelerini sağlayacak altyapıyı herhangi bir bedel talep etmeksizin kurması, iii. Rakip platformlarda üyeliği bulunan kurumsal üyelerin, bu platformlardaki emlak ve vasıta ilan verilerini SAHİBİNDEN platformuna taşıması ve ilanların içerdiği verileri SAHİBİNDEN platformunda güncel tutabilmesi için talepte bulunması ve rakip platformların da bu talebi kabul etmesi halinde; SAHİBİNDEN’in, üyelerin verilerini taşıyabilmelerini ve güncel tutabilmelerini sağlayacak altyapıyı herhangi bir gecikmeye mahal vermeksizin makul olan en kısa sürede ve herhangi bir bedel talep etmeksizin kurarak rakip platformlardan gelecek taleplerin kesintisiz ve etkin bir şekilde karşılanmasını sağlaması, iv. SAHİBİNDEN’in, yukarıdaki hususların Kurul kararı doğrultusunda yerine getirilip getirilmediğinin tespit edilmesini teminen süreci, başlangıcında ve sonunda Kuruma tevsik etmesi, v. SAHİBİDEN’in ilk uyum tedbirinin uygulanmaya başlamasından itibaren 3 (üç) yıllık süre boyunca ve yılda bir periyodik olarak Kuruma rapor sunması yükümlülüklerinin getirilmesine,
Kurumsal üyelere alt kullanıcı sınırlaması getirmek suretiyle üyelerin birden fazla platform kullanmalarını zorlaştırdığı, dopingli ilanları şeffaf şekilde yayımlamadığı, doğal reklam uygulamasında şeffaf davranmadığı, sıralama algoritması yoluyla kendini kayırdığı ve sağladığı diğer hizmetlerde (emlak/araç değerleme, sıfır araç satışında yetkili bayiye yönlendirme, ekspertiz sağlama gibi) kendini kayırdığı/yanıltıcı sonuç verdiği ve bu yollarla rekabetin sınırlanmasına yol açarak hâkim durumunu kötüye kullandığı iddialarının reddine gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
Murat Bey merhaba,
Fırsat buldukça sizi takip ederim, öncelikle selam ve saygılarımı sunarım.
Bu cezaya giden yolda Rekabet Kurumu nezdinde şikayeti yapan şirketin (REOS BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ AŞ) re-os.com kurucu ortağıyım. Yani bir kusur varsa, onu tetikleyen biziz, dosya bizim dosyamızdır. Bu konuda Kocaeli Emlak Odası KEO adına Sn. Alpay Hacıoğlu da dosyayı müdahil olmuş ve meslektaşları adına Ankara’da görüşlerini bildirmiştir. Kendisine biz teşekkür ettik tabii ama meslektaşlarından da teşekkür almasını dilerdim.
Cezanın sebebini yorumlamadan, sadece rakama odaklanıp, bunu da adeta bir korku malzemesine döndürmenize çok üzüldüm. Keşke ceza kesilmeseydi olarak algıladım. Umarım ben hatalıyımdır, siz de espri yapmışsınızdır. Ancak başkaları da yanlış anlamasın diye, sizin gibi değerli bir üstadın nezdinde, konu hakkında herkesi bilgilendirmek isterim. Umarım telefon ekranından yazarken hata yapmam, şimdiden affınıza sığınarak yazıyorum.
Öncelikle yaptığımız işi ve sorunu tarif etmeliyim ki şikayet sebebi doğru anlaşılsın, izninizle;
RE-OS.com içinde bir özel MLS ortamı var. MLS, dış müşterilere kapalı, emlak profesyonellerine özel bir iş ve paylaşım ağıdır. En temelde Portföy havuzu, Talep havuzu, otomatik eşleşme ve yönlendirmelerle ofisler ve danışmanlar kendi aralarında dijital, yapay zeka destekli iş birliği yapıp kazanıyor. Üstüne… tek tıkla kendi adıyla sahip olduğu 1) kurumsal web sitesine 2) HepsiEmlak 3) Emlakjet 4) Zingat … vb gibi ilan sitelerine ve üstelik yurtdışında 50 ülkeden 100 yabancı siteye, 25 farklı dil çevirileri yaparak ilan gönderiyoruz. Hepsine tek tıklamayla gidiyor, güncelleniyor. Portföyde bir değişiklik (fiyat, açıklama, başlık, foto vs) olunca, hepsinde güncelleniyor, kapatınca da hepsinde ilanlar kapanıyor. Müthiş bir teknoloji çalışıyor arka planda. Danışmanlar, ofisler zaman kazanıyor, daha fazla kontrol kazanıyor, daha çok satış yapıyor bu sayede..
Peki, o tek tıkla nereye gönderemiyoruz, sadece Sahibinden’e. Biz işte bu konuyu şikayet ettik.
Dedik ki, “Bu portal piyasanın süper hakim durumdaki şirketidir, orada ilan yayınlamak elzemdir. Diğer portallara entegrasyonla ilan göndermemizi istemiyor çünkü rakiplerimin ilanları az kalsın ki, müşteriler de orada gayrimenkul araması yapmasın, rakip portallarda trafik azalsın, emlak ofislerine de telefon araması daha az gelsin. Bu durumda diğerleri küçülür, sadece kendileri kalır. Zaten teker teker kapanıyorlar, bakınız MilliyetEmlak, Emlak.net, metrekare.com, emlaktown.com gibi. Bu durumda da istediği hesabı durdurur, istediği paket fiyatını uygular. Çünkü tekeldir, çünkü FİYAT BİR SONUÇTUR, sebep rekabetsiz ortamdır. Bu şekliyle tüm rakipler birer birer ölecektir”. Böyle ifade ettik.
Tüm bu argümanları abartmıyorum yüzlerce sayfa çalıştık, yurtdışı örnekleriyle, e-ticaret gibi sektörlerle izah ettik. Savunma geldi, cevaplar verdik, tekrar tekrar ilerledi, 3 yıl. Sadece Rekabet Hukuku konusunda çalışan, kitapları olan, uzman ve doktora sahibi hukukçularla çalıştık. Maddi, manevi ağır bedeller ödedik, işimizi kenara koyduk, yollarda zaman geçirdik. Amacım ajitasyon yapmak değil ama bir günde olmadığını izah etmeye çalışıyorum. Mücadele ile geçen 3 yılın sonunda Rekabet Kurumu kararını verdi. Tarihi bir ceza ama önemi rakamından dolayı değil. Asıl önemlisi çok önemli yaptırımlar istedi kurum yani devletimiz. Asıl önemli kısım, “ilan verisinin sahibi, emlakçıdır”, kısmı oldu. İlanlar, dilediğiniz yerden, dilediğiniz yere taşınacak, güncellenecek vs vs. Daha da ötesi, size özel koruyucu maddelerin eklenerek portal sözleşmelerinin değişeceği kısım oldu. Bunlar çok büyük kazanımlardır sizler için.
Firma cezayı iptal ettirebilir tabii, o ayrı ve yeni bir mücadele demek. İptal olmazsa, bundan sonra ne olmalı? Kontrol tamamen sizde yani emlak (ve oto) ilanı verende olacak, veri üzerindeki yasaklar kalkacak, firmanın rakipleri de güçlenecek. Para cezasını ve rakamın kaç olduğunu önemsemeyin lütfen. Bu büyğklükte dev firmalar için bu tutarların önemi yoktur düşüncesinde herkes.
Asıl önemli kısmı şudur; Portallar üzerindeki ilan sayılarının birbirine yaklaşması sayesinde daha rekabetçi bir piyasa oluşmasını bekleyebiliriz. Bu sayede portallardaki hizmet kalitesinde ve inovatif iş birliklerinde artış ile paket fiyatlarında rekabet kaynaklı iyileştirme olacaktır. Meslektaşın ve odaların kıymeti artacak.
Tüm bunlar, sizin de savunduğunuz meslek için çok önemli ve değerli değil mi? Çok milyar dolarlık dev firmalar ile mücadele ederken teşekkür bekleyerek, destek umarak yola çıkılmaz ama en azından sağlanan pozitif gelişmeler, “bu ceza keşke olmasaydı” noktasına gelmesi çok moral bozucu. Gerçekten çok üzüldük. Asıl sizler emlak odalarını etkin kullanır ve kendi haklarınız için, biz de dahil, hatalı olan tüm platformlara karşı birlik içinde olursanız bu zamlar da olmaz, meslektaşı aşağılayan ilanlar da olmaz. Sahte ilanlar da biter, belgesiz emlakçı da kalmaz. Çünkü siz güçlüyseniz, herkes ona göre davranır. Yoksa dediğiniz fiyat artışları hep vardı, hep olacak, karşıdan insaf beklemek sonucu değiştirmez. Firma “ceza olmasaydı zam yapmayacaktık” sözü vermemiştir sanırım. Geçmiş yılların zamları ortada. Tekrar vurgulamak isterim, “bir piyasada yüksek fiyatlar varsa o sadece bir sonuçtur, asıl sebep rekabetin ve güçlü rakiplerin olmamasıdır.”
Son olarak, ben rahmetli babamdan öğrenmiştim. Siz büyüğümüzsünüz, bu sözü daha iyi bilirsiniz; “Hak verilmez, alınır”. Biz de tehditlere boyun eğmedik, devletimizin kurumlarına sığındık, çalıştık, hak aradık. Elbette biz bir ticari şirketiz ama önce sektör için ofislerin yanında olarak çalışmak gerektiğini, biliyoruz ve sizlerden sahip çıkmanızı ve desteklerinizi bekliyoruz.
Umarım bir nebze aydınlatıcı olmuştur. Maksadını aşan bir ifadem veya hatam olduysa affedin lütfen.
Saygılarımla,
Hüseyin Öztürk
RE-OS.com
Murat Bey merhaba,
Fırsat buldukça sizi takip ederim, öncelikle selam ve saygılarımı sunarım.
Bu cezaya giden yolda Rekabet Kurumu nezdinde şikayeti yapan şirketin (REOS BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ AŞ) re-os.com kurucu ortağıyım. Yani bir kusur varsa, onu tetikleyen biziz, dosya bizim dosyamızdır. Bu konuda Kocaeli Emlak Odası KEO adına Sn. Alpay Hacıoğlu da dosyayı müdahil olmuş ve meslektaşları adına Ankara’da görüşlerini bildirmiştir. Kendisine biz teşekkür ettik tabii ama meslektaşlarından da teşekkür almasını dilerdim.
Cezanın sebebini yorumlamadan, sadece rakama odaklanıp, bunu da adeta bir korku malzemesine döndürmenize çok üzüldüm. Keşke ceza kesilmeseydi olarak algıladım. Umarım ben hatalıyımdır, siz de espri yapmışsınızdır. Ancak başkaları da yanlış anlamasın diye, sizin gibi değerli bir üstadın nezdinde, konu hakkında herkesi bilgilendirmek isterim. Umarım telefon ekranından yazarken hata yapmam, şimdiden affınıza sığınarak yazıyorum.
Öncelikle yaptığımız işi ve sorunu tarif etmeliyim ki şikayet sebebi doğru anlaşılsın, izninizle;
RE-OS.com içinde bir özel MLS ortamı var. MLS, dış müşterilere kapalı, emlak profesyonellerine özel bir iş ve paylaşım ağıdır. En temelde Portföy havuzu, Talep havuzu, otomatik eşleşme ve yönlendirmelerle ofisler ve danışmanlar kendi aralarında dijital, yapay zeka destekli iş birliği yapıp kazanıyor. Üstüne… tek tıkla kendi adıyla sahip olduğu 1) kurumsal web sitesine 2) HepsiEmlak 3) Emlakjet 4) Zingat … vb gibi ilan sitelerine ve üstelik yurtdışında 50 ülkeden 100 yabancı siteye, 25 farklı dil çevirileri yaparak ilan gönderiyoruz. Hepsine tek tıklamayla gidiyor, güncelleniyor. Portföyde bir değişiklik (fiyat, açıklama, başlık, foto vs) olunca, hepsinde güncelleniyor, kapatınca da hepsinde ilanlar kapanıyor. Müthiş bir teknoloji çalışıyor arka planda. Danışmanlar, ofisler zaman kazanıyor, daha fazla kontrol kazanıyor, daha çok satış yapıyor bu sayede..
Peki, o tek tıkla nereye gönderemiyoruz, sadece Sahibinden’e. Biz işte bu konuyu şikayet ettik.
Dedik ki, “Bu portal piyasanın süper hakim durumdaki şirketidir, orada ilan yayınlamak elzemdir. Diğer portallara entegrasyonla ilan göndermemizi istemiyor çünkü rakiplerimin ilanları az kalsın ki, müşteriler de orada gayrimenkul araması yapmasın, rakip portallarda trafik azalsın, emlak ofislerine de telefon araması daha az gelsin. Bu durumda diğerleri küçülür, sadece kendileri kalır. Zaten teker teker kapanıyorlar, bakınız MilliyetEmlak, Emlak.net, metrekare.com, emlaktown.com gibi. Bu durumda da istediği hesabı durdurur, istediği paket fiyatını uygular. Çünkü tekeldir, çünkü FİYAT BİR SONUÇTUR, sebep rekabetsiz ortamdır. Bu şekliyle tüm rakipler birer birer ölecektir”. Böyle ifade ettik.
Tüm bu argümanları abartmıyorum yüzlerce sayfa çalıştık, yurtdışı örnekleriyle, e-ticaret gibi sektörlerle izah ettik. Savunma geldi, cevaplar verdik, tekrar tekrar ilerledi, 3 yıl. Sadece Rekabet Hukuku konusunda çalışan, kitapları olan, uzman ve doktora sahibi hukukçularla çalıştık. Maddi, manevi ağır bedeller ödedik, işimizi kenara koyduk, yollarda zaman geçirdik. Amacım ajitasyon yapmak değil ama bir günde olmadığını izah etmeye çalışıyorum. Mücadele ile geçen 3 yılın sonunda Rekabet Kurumu kararını verdi. Tarihi bir ceza ama önemi rakamından dolayı değil. Asıl önemlisi çok önemli yaptırımlar istedi kurum yani devletimiz. Asıl önemli kısım, “ilan verisinin sahibi, emlakçıdır”, kısmı oldu. İlanlar, dilediğiniz yerden, dilediğiniz yere taşınacak, güncellenecek vs vs. Daha da ötesi, size özel koruyucu maddelerin eklenerek portal sözleşmelerinin değişeceği kısım oldu. Bunlar çok büyük kazanımlardır sizler için.
Firma cezayı iptal ettirebilir tabii, o ayrı ve yeni bir mücadele demek. İptal olmazsa, bundan sonra ne olmalı? Kontrol tamamen sizde yani emlak (ve oto) ilanı verende olacak, veri üzerindeki yasaklar kalkacak, firmanın rakipleri de güçlenecek. Para cezasını ve rakamın kaç olduğunu önemsemeyin lütfen. Bu büyğklükte dev firmalar için bu tutarların önemi yoktur düşüncesinde herkes.
Asıl önemli kısmı şudur; Portallar üzerindeki ilan sayılarının birbirine yaklaşması sayesinde daha rekabetçi bir piyasa oluşmasını bekleyebiliriz. Bu sayede portallardaki hizmet kalitesinde ve inovatif iş birliklerinde artış ile paket fiyatlarında rekabet kaynaklı iyileştirme olacaktır. Meslektaşın ve odaların kıymeti artacak.
Tüm bunlar, sizin de savunduğunuz meslek için çok önemli ve değerli değil mi? Çok milyar dolarlık dev firmalar ile mücadele ederken teşekkür bekleyerek, destek umarak yola çıkılmaz ama en azından sağlanan pozitif gelişmeler, “bu ceza keşke olmasaydı” noktasına gelmesi çok moral bozucu. Gerçekten çok üzüldük. Asıl sizler emlak odalarını etkin kullanır ve kendi haklarınız için, biz de dahil, hatalı olan tüm platformlara karşı birlik içinde olursanız bu zamlar da olmaz, meslektaşı aşağılayan ilanlar da olmaz. Sahte ilanlar da biter, belgesiz emlakçı da kalmaz. Çünkü siz güçlüyseniz, herkes ona göre davranır. Yoksa dediğiniz fiyat artışları hep vardı, hep olacak, karşıdan insaf beklemek sonucu değiştirmez. Firma “ceza olmasaydı zam yapmayacaktık” sözü vermemiştir sanırım. Geçmiş yılların zamları ortada. Tekrar vurgulamak isterim, “bir piyasada yüksek fiyatlar varsa o sadece bir sonuçtur, asıl sebep rekabetin ve güçlü rakiplerin olmamasıdır.”
Son olarak, ben rahmetli babamdan öğrenmiştim. Siz büyüğümüzsünüz, bu sözü daha iyi bilirsiniz; “Hak verilmez, alınır”. Biz de tehditlere boyun eğmedik, devletimizin kurumlarına sığındık, çalıştık, hak aradık. Elbette biz bir ticari şirketiz ama önce sektör için ofislerin yanında olarak çalışmak gerektiğini, biliyoruz ve sizlerden sahip çıkmanızı ve desteklerinizi bekliyoruz.
Umarım bir nebze aydınlatıcı olmuştur. Maksadını aşan bir ifadem veya hatam olduysa affedin lütfen.
Saygılarımla,
Hüseyin Öztürk
RE-OS.com